Toen Flevoland werd ingericht zijn de functies natuur, landbouw en bebouwing vaak strikt van elkaar gescheiden. Nu de dorpen en steden zich steeds verder ontwikkelen en meer verweven raken met landbouw en natuur is er de wens dat natuurgebieden ook beleefbaar en aantrekkelijk zijn waardoor het in Flevoland nog beter wonen, werken en recreëren is.
De provincie hecht eraan dat we een excellente leefomgeving realiseren die Flevoland op de kaart zet als een groenblauw spannend landschap waar ruimte is voor unieke nieuwe initiatieven. We pakken vraagstukken niet alleen aan, maar gezamenlijk met partijen binnen onze netwerken op basis van gedeelde belangen.
Het bewustzijn dat we samen een maatschappij opbouwen zit in ons DNA. Daarom heeft de provincie met het programma Nieuwe Natuur ruimte geboden aan de samenleving om zelf met ideeën te komen voor nieuwe natuur. De provincie is op zoek gegaan naar initiatieven die de natuurlijke verweving tussen functies bevorderen en de eerder aangebrachte strakke scheidslijnen doorbreken. Hiermee stonden we open voor initiatieven van Flevolandse gemeenten, maatschappelijke organisaties en inwoners. Deze partijen hebben zelf natuurvoorstellen ingediend en projecten uitgevoerd. Bottom-up noemen we dat. Dit alles met als doel dat we in de toekomst zien dat de Flevolandse natuur floreert, de biodiversiteit herstelt en dat zowel inwoners als bezoekers genieten van de ontspanningsmogelijkheden die zij biedt met het rijke aanbod aan wandel-, MTB-, skate- en fietsroutes en natuurobservatiepunten.
Met aantrekkelijke en bijzondere toeristische routes zijn de Nieuwe Natuur-gebieden een groene verbinding tussen het natuur- en waterrijke gebied aan de oostrand van Flevoland (de Blauw-Groene Slinger) en het Etalagegebied van het Nationaal Park Nieuw Land. Waar je als recreant ook komt, er is altijd dichtbij een nieuw stuk natuur. Van Nieuwe Natuur bij Schokland tot aan de stille kern van het bos bij Horsterwold. Hiermee draagt het programma bij aan natuurbeleving en recreatie in de provincie.
De projecten van Nieuwe Natuur zijn heel verschillend: Nieuwe Natuur bij een bestaand natuurgebied of bij een boerderij, een park met gedenkbomen voor kinderen, moerassen, slenken of (voedsel)bossen. Het is aan de initiatiefnemer om het project te realiseren en beheren. De provincie helpt de initiatiefnemers in dit traject.
Een aantal van de projecten is inmiddels opgeleverd. Bijvoorbeeld ‘Natuur op G38’ in Lelystad. Met dit project wordt in hoge mate beleefbare, functionele en inpasbare natuur gerealiseerd. Een deel van de grond van het groot melkveebedrijf G38 is omgezet in een natuurgebied waarin, met hulp van natuur inclusieve landbouw, akker– en weidevogels intensief worden beschermd. Daarbij is bewust gekozen om het landschapsbeeld van weleer in ere te herstellen. Een onderdeel daarvan is het terugbrengen van een oude kreek, die het naastgelegen archeologisch reservaat ondersteunt en versterkt. Bezoekers krijgen zo een prachtig beeld van de Swifterbant-cultuur en de rijke historie van het Rivierduingebied.
De kwaliteiten van landschap en erfgoed zijn benut voor een rijk ruimtelijk plan dat inwoners, ondernemers en gebiedspartners verbindt. Uniek aanbod zoals het Nationaal Park Nieuw Land en Schokland lopen vloeiend over in moderne stedelijke architectuur. De projecten van Nieuwe Natuur dragen dan ook bij aan de Ontwikkelingsvisie van het coalitieakkoord 2019-2023 en vertegenwoordigen de randgebieden van het Nationaal Park Nieuw Land. Een voorbeeld is het Etalagegebied langs de A6, een vorm van natuurmitigatie om de verbreding van de A6 en betere ontsluiting van Lelystad mogelijk te maken. Met dit randgebied aan de Oostvaardersplassen geeft het programma samen met Staatsbosbeheer uitvoering aan het beleidskader voor het beheer van de Oostvaardersplassen conform het advies van de commissie Van Geel. De aanleg van de Marker Wadden en Oostvaardersoevers hoort hier ook bij. Voor meer informatie hierover zie ook Markermeer-IJmeer.
Flevolanders zijn trots op de enorme diversiteit van afkomstverhalen en de verbondenheid van het wonen op nieuw land met een oude geschiedenis. De provincie draagt bij aan natuur, recreatie & toerisme, maar ook aan het behoud van cultureel erfgoed. Door de ontwikkeling van natuurgebieden voor recreatie zorgt de provincie onder andere voor het herstel en behoud van de biodiversiteit, de klimaatverandering en de bodemdaling. Een specifiek voorbeeld is het project Nieuwe Natuur bij Schokland, waar de provincie samen met Het Flevo-Landschap werkt aan zowel het behoud van cultureel werelderfgoed als aan het herstel van de bodemdaling in de Noordoostpolder. Het programma Nieuwe Natuur heeft voor de aankoop van gronden voor het nieuwe recreatie- en natuurgebied onder andere gebruikgemaakt van een subsidie uit de Zuiderzeelijngelden. Zo blijven onze waardevolle landschappen en zichtbare erfgoed behouden.
In de verdere ontwikkeling en het beheer van nieuwe natuur willen wij met nationale en internationale partners gebruik maken van huidige en toekomstige Europese onderzoeksprogramma’s en financieringsconstructies. Een concreet voorbeeld is de aanleg van het natuurgebied Noorderwold-Eemvallei. Voor de ontwikkeling van dit nieuwe natuurgebied moet de Wulptocht verlegd worden. Het gebied Noorderwold-Eemvallei zal de komende jaren omgevormd worden tot nieuwe natuur met circa 70 hectare moeras en bos. De natuur wordt gecombineerd met nieuwe vormen van landbouw waarbij de waterafvoer van de omgeving via de Wulptocht optimaal langs het plangebied gaat en waar het mogelijk wordt om tijdelijk water vast te houden in het natuurgebied in het belang van de waterafvoer van de omgeving. Mede door een financiële bijdrage uit het Europees Plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3) kan de verlegging van de Wulptocht gerealiseerd worden.
Het programma Nieuwe Natuur sluit goed aan bij de vermaatschappelijking van natuur en de verschuivende verhoudingen tussen overheid en maatschappij. In de looptijd van het programma is gebleken dat de samenwerking met terrein beherende organisaties zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Het Flevo-landschap, gemeenten Rijksvastgoedbedrijf en particulieren cruciaal is om nieuwe natuur te creëren. Met de betrokkenheid van alle partners kunnen we de fysieke omgeving veranderen en toegankelijke natuur realiseren met ruimte voor recreatie.
De sturingsfilosofie van het programma wordt gekenmerkt door een bottom-up proces waarin private partijen ideeën over natuurontwikkeling aandragen en realiseren. De provincie heeft lef getoond door te kiezen voor een innovatieve aanpak en het programma is in vergelijking met het natuurbeleid van andere provincies te bestempelen als vernieuwend. Het laat zien dat Flevoland de combinatie van natuur, toerisme,recreatie en maatschappelijke betrokkenheid weet te koppelen en zo zorgt voor een groene leefomgeving.
In het Natuurpact van 2013 hebben het Rijk en provincies afspraken gemaakt over hun inzet voor biodiversiteit, maar vooral over het vergroten van de maatschappelijke en economische betekenis van natuur. In de evaluatie (2018) van het Natuurpact door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Wageningen University & Research (WUR) stonden drie hoofdambities centraal:
Uit de evaluatie is gebleken dat de Provincie Flevoland als eerste provincie een verandering laat zien met het programma Nieuwe Natuur. Hiermee loopt de provincie rijkelijk ver vooruit met haar nieuwe non-technocratische en veelzijdige natuurcombinaties. Bekijk het volledige rapport.
Natuurgebieden worden vaak gezien als gebieden die in stand gehouden moeten worden door gespecialiseerde biologen en milieujuristen. Complexe natuurregels weerhouden ondernemers en particulieren ervan om betrokken te zijn bij de ontwikkeling van natuur. De innovatieve aanpak van provincie Flevoland om natuurontwikkeling dichtbij de samenleving te brengen, zorgt ervoor dat er nieuwe partnerships ontstaan en kennisdeling over natuurontwikkeling verbetert.
Voor kennisontwikkeling over natuurontwikkeling zoekt het programma Nieuwe Natuur samenwerking met hogeschool Aeres door excursies te organiseren op ‘Natuur op G38’ in Lelystad. Daarnaast is de ambitie om samen met Stichting Voedselbosbouw Nederland, Staatsbosbeheer en hogescholen kennisdeling te faciliteren bij de realisatie van Voedselbossen, één van de Nieuwe Natuurprojecten. Om ook bij de Flevolandse jeugd hun talent verder te ontwikkelen dagen wij met het project Talent kleurt Flevoland leerlingen uit met oplossingen te komen voor de behoud en beheer van de Nieuwe Natuurprojecten en het bedenken van ideeën voor het Nationaal Park Nieuw Land.
Ondernemers, kennisinstellingen, onderwijs en overheden werken samen aan de thema’s landbouw en natuur. Binnen het programma Nieuwe Natuur zijn er diverse projecten die gebruikmaken van natuurinclusieve landbouw en kringlooplandbouw. Voorbeelden zijn Oostkant Dronten, Swifterpark en Natuurboerderij Vliervelden bij Almere. Inmiddels heeft een aantal van de initiatiefnemers elkaar gevonden. Er ontstaan nieuwe ideeën voor experimenten in de toekomst, mogelijk in nieuwe natuurgebieden.
Voor meer informatie over Nieuwe natuur klik hier.